آشنایی مختصر با زندگانی حضرت رضا (علیه السلام)
۱۱ذي القعده، مصادف است با روز ولادت عالم آل محمد ، علي بن موسي الرضا ، ولادت عشق و تجلي اسماي حسناي خداوند بر زمين.
آن ثمرهي بوستان امامت و ولايت،كنيههاي بسياري دارد كه مشهورترين لقب آن حضرت " رضا" است.
امام رضا (ع) درجود و سخاوت، در عبادت و بندگي سرآمدمردان آسماني بود و يگانه سخنور ممتاز بود كه گوهرهاي گرانبها به دست مردم ريخت.
ايامام همام، عشق ملت ايران به سرزمين خويش، از اين روست كه تو در آن آرميدهاي ،اي سمبل صادق ولايت، در پرتو تابناك تو خدا را ميجوئيم و در كنار ضريح مطهرت زانو ميزنيم، زيرا كه قطعهاي از بهشت در كنار ما ميباشد.
خيل مشتاقان از اين سفره كريمانه بهره ميستانند و قلب خويش را با نام والاي آن امام همام آذين ميبندند.
سلام بررضا، سلام برجمال و حال هواي حرمتش، سلام براو و پدرش موسي بن جعفر(ع)، سلام بر آن امام كه لقب عالم آل محمد نام گرفت.
در سال ۱۴۸هجري قمري، خداوند به حضرت موسيبن جعفر و بانويي به نام "تكتم" كه او را "طاهره" ميگفتند در "مدينه" فرزندي عطا كرد كه نامش را "علي" گذاشتند و بعدها لقب "رضا" ، "صابر" ، "فاضل" ، "رضي" و "وفي" به او داده شد.
امام رضا(ع) نوه امام صادق(ع) و همان "عالم آل محمد" است كه حضرت صادق آرزو كرده بود كه زنده باشد تا او را ببيند. وي بزرگترين فرزند موسي بن جعفر(ع) بود كه در سال ۱۸۳ه.ق بعد از شهادت پدرش، مسئوليت امامت شيعيان را عهدهدار شد و حدود ۲۰سال امامت كرد.
از جمله ويژگيهاي امام رضا(ع) حضور ذهن، سرعت انتقال ، قوت رواني و شيوايي كلام بود. برتري علمي آن حضرت در مباحثه و مناظر با رييسان اديان و دانشمندان دليل آشكاري بر درجه حضور ذهن و سرعت انتقال ايشان بود.
عبدالله معروف به "مامون" هفتمين خليفه از سلسله بني عباس با هدف بهرهبرداري سياسي و مهار شيعيان، حضرت رضا(ع) را براي ولايتعهدي به ايران دعوت كرد، البته دعوتي پيگير و مصرانه كه در نهايت به شهادت آن امام انجاميد.
زماني كه حضرت رضا(ع) اراده كرد از وطن خارج شود و در آن هنگام كه آماده سفر شد، خانواده خود را گردآورد و فرمان داد كه بر او اشك بريزند تا حدي كه صداي ناله آنها بلند بشود و آنگاه مقدار دوازده هزار دينار بين آنان تقسيم فرمود و به آنان گفت: من هرگز به سوي شما برنميگردم. سپس با قبر جدش رسولالله(ص) وداع كرد و اشك ريخت و از مدينه به سوي خراسان حركت كرد.
در جريان اين سفر، هنگام توقف در نيشابورامام رضا(ع) در جمع مردم اين شهر بنا بهدرخواست دو تن از عالمان ديني حديث " سلسهالذهب" را بيان نمود.
امام (ع) پس از آن، به "سناباد" و در بقعهاي كه هارونالرشيد در آن مدفون بود (يعني همين مكاني كه اكنون مرقد مطهر امام رضا(ع) است) وارد شد و سپس، در ادامه اين سفر به "مرو" (مركز خلافت و پايتخت كشورهاي اسلامي در آن ايام)، رسيد و مورد استقبال مامون قرار گرفت.
مامون در وهله نخست به امام (ع) پيشنهاد كرد كه خلافت را برعهده گيرد اما پس از امتناع امام، از ايشان خواست كه ولايتعهدي را بپذيرد كه باز هم با مخالفت امام (ع) روبرو شد اما پس از تهديدهاي مامون، امام ناچار با اكراه و اجبار وليعهدي را پذيرفت و فرمود: "ولايتعهدي را ميپذيرم به شرط آنكه آمر و ناهي و مفتي و قاضي نباشم و كسي را عزل و نصب نكنم و چيزي را تبديل و تغيير ندهم". مامون همه اين شرايط را پذيرفت.
بطوريكه نوشتهاند، آن حضرت حدود دو سال در شهر مرو و نزديك به هفت ماه در سرخس اقامت داشت. ماههاي آخر عمر را هم در "سناباد" طوس به سر برد و در همانجا بود كه مامون پس از نااميدي از نقشههاي خود براي سوءاستفاده از محبوبيت عمومي امام در استحكام پايههاي خلافت خود و احساس خطر از موقعيت امام رضا(ع) در ميان مردم، آن حضرت را مسموم و به شهادت رساند.
مامون نامهاي به بني عباس و ياران خود و مردم بغداد نوشت و مرگ علي بن موسي (ع) را به آنان اعلام كرد و از آنان خواست كه فرمانبرداري كنند و به اطاعت او درآيند ، زيرا دشمني آنان با او جز به سبب بيعت وي با علي بن موسي (ع) نبوده است.
شهادت آن حضرت را روز ۲۹ماه صفر سال ۲۰۳هجري قمري و عمر مبارك آن حضرت را هنگام شهادت ۵۴سال و سه ماه و ۱۹روز نوشتهاند.
قسمتي از يادگارهاي علمي و معنوي امام رضا(ع) بوسيله دانشمندان اسلامي جمعآوري شد، از جمله آنها كتاب "عيون اخبارالرضا" است كه در آن احاديثي از امام رضا نقل شده است.
همچنين كتاب "علل الشرايع" شامل حكمت و مصالحي كه در مورد احكام و دستورهاي علمي اسلام، فوائد و آثار آنها از امامهشتم (ع) نقل شدهاست.
اين دو كتاب از مرحوم "شيخ صدوق ابن بابويه" متوفي به سال ۳۸۱هجري قمري در ري است. كتابهاي ديگري نيز همچون "طب الرضا" از ميراث معنوي برجاي مانده از آن امام است.
کتاب آشنایی با پيشواي هشتم حضرت امام علي بن موسي الرضا (علیه السلام)
اشعار در مدح حضرت رضا (علیه السلام) (به زبانهای فارسی و عربی)
سلام؛